De afbeel­ding van de Vrouwe van alle Volkeren

De afbeel­ding van Maria als Vrouwe van alle Volkeren is op­val­lend. Maria wordt afge­beeld met haar han­den in een gevend gebaar geopend naar wie de afbeel­ding bekijkt. Dat is nog niet vreemd of bij­zon­der. Er zijn vele ver­schil­lende afbeel­dingen die Maria zo weer­ge­ven. Maar waarom is het kruis hier toe­ge­voegd? Waarom staat Maria hier voor het kruis?

Eigen­lijk zou je niet moeten zeggen dat Maria voor het kruis staat, maar dat het kruis achter Maria staat: dat gevend, schenkend gebaar van Maria wil name­lijk niet zeggen dat Maria iets uit zich­zelf geeft. Als we zeggen dat Maria iets geeft, als we erom bid­den dat Maria ons iets verleent, staat dat nooit los van het kruis van haar Zoon Jezus Christus, onze enige Ver­los­ser. Hij is onze ver­los­ser en de gever van alle goeds. De afbeel­ding van de Vrouwe van alle volkeren wil niets ander zeggen dan dat Maria ons niets anders geeft dan wat zij van haar Zoon ont­vangt. Wanneer wij Maria eren, mogen we nooit vergeten dat uit het heil­bren­gende kruis van Jezus Christus alles voort­komt wat we aan Maria vragen.

Ook het beeld van de menigte schapen rond de voeten van Maria en de wereldbol, is een ver­wij­zing naar Jezus Christus. Dat beeld kennen we name­lijk uit het Johannes evan­ge­lie: “Ik ben de goede her­der”, zegt Jezus daar (Jo. 10, 14). Daar spreekt de Heer ook zijn verlangen uit dat het zal wor­den één kudde, één her­der (Jo. 10, 16). Het kruis dat achter Maria staat op de afbeel­ding van de Vrouwe van alle volkeren, is opnieuw het teken dat de Moeder van de Heer die door haar Zoon onder het kruis ook tot onze moe­der is aan­ge­steld (Jo. 19, 27), mensen één maakt en verbindt, maar niet uit eigen kracht. Het is uit de kracht van het kruis van Christus dat zij onze moe­der is in de orde van de genade, zoals het tweede Vati­caan concilie zegt (LG 61). “Door haar menig­vul­dige voor­spraak gaat zij voort ons de gaven van het eeuwige heil te bezorgen”(LG 62). Zo werkt zij mee met haar Zoon om alle mensen te verenigen als broe­ders en zusters: “Fratelli tutti” (En­cy­cliek van paus Fran­cis­cus, 3 ok­to­ber 2020).

Het is dan ook niet ver­won­der­lijk dat het gebed van de Vrouwe van alle Volkeren niet tot Maria wordt gericht, maar tot Jezus Christus. De heilige Maagd Maria wordt aan­ge­roe­pen om een voor­spreek­ster te zijn

Gebed van paus Fran­cis­cus

Maria, zie ons aan! Wij staan hier voor u. Gij zijt Moeder, Gij kent onze in­span­ningen en onze won­den. U, Koningin van de Vrede, lijdt met ons en voor ons, omdat u zo veel van uw kin­de­ren beproefd ziet wor­den door con­flic­ten, bedroefd door de oorlogen die de wereld verscheuren.

Dit is een donker uur. Dit is een donker uur, Moeder. En in dit donkere uur dompelen we ons onder in uw lichtende ogen en ver­trouwen we op uw hart, dat gevoelig is voor onze problemen. Dat is niet zon­der zorgen en angsten geweest: hoeveel angst toen er geen plaats was voor Jezus in de her­berg, hoeveel angst toen u haas­tig naar Egypte vluchtte omdat Herodes Hem wilde doden, hoeveel angst toen u Hem in de tempel kwijtraakte! Maar, Moeder, in be­proe­vingen was u moe­dig, u was moe­dig: u ver­trouwde op God en beant­woordde vrees met zorg, angst met liefde, angst met offerbereid­heid. Moeder, u deinsde niet terug, maar op beslissende momenten nam u het ini­tia­tief: in allerijl ging u naar Elisabeth, op de bruiloft in Kana verkreeg u het eerste won­der van Jezus, in de Boven­zaal hield u de leer­lin­gen bij elkaar. En toen op Golgotha een zwaard uw ziel doorboorde, verweefde u, Moeder, nederige vrouw, sterke vrouw, de nacht van verdriet met hoop van Pasen.

Nu, Moeder, neem opnieuw het ini­tia­tief; neem het voor ons, in deze door con­flic­ten ver­scheurde en door wapens geteisterde tij­den. Richt uw barm­har­tige blik op de men­se­lijke familie, die de weg van de vrede is kwijt­geraakt, die Kaïn boven Abel heeft verkozen en die, het gevoel van broe­der­schap verloren hebbend, de sfeer van thuis niet meer terug­vindt. Wees een voor­spraak voor onze wereld in gevaar en onrust. Leer ons het leven te verwel­ko­men en ervoor te zorgen – elk men­se­lijk leven! – en de waanzin van de oorlog af te wijzen, die de dood zaait en de toe­komst tenietdoet.

Maria, vaak bent u naar ons toege­ko­men om te vragen om gebed en boetedoe­ning. Maar wij, verstrikt in onze eigen noden en afgeleid door zoveel wereldse belangen, zijn doof geweest voor uw uit­no­di­gingen. Maar U, die van ons houdt, wordt ons niet moe, Moeder. Neem ons bij de hand. Neem ons bij de hand en leid ons tot beke­ring, laat ons God op de eerste plaats zetten. Help ons om de een­heid in de Kerk te bewaren en bewerkers van ge­meen­schap in de wereld te zijn. Herinner ons aan het belang van onze rol, maak dat wij ons verant­woor­de­lijk voelen voor de vrede, ge­roe­pen om te bid­den en te aanbid­den, voor­spre­kers te doen en eer­her­stel te ver­rich­ten voor de hele mens­heid.

Moeder, alleen kunnen we het niet, zon­der uw Zoon kunnen we niets. Maar U brengt ons terug naar Jezus, die onze vrede is. Daarom, Moeder van God en onze Moeder, komen wij tot u, zoeken wij toevlucht in uw on­be­vlekt Hart. Wij smeken om barm­har­tig­heid, Moeder van Barm­har­tig­heid; om vrede, Koningin van de Vrede! Beweeg de zielen van hen die vast zitten in haat, bekeer hen die con­flic­ten voe­den en aan­wak­ke­ren. Droog de tranen van de kin­de­ren – in dit uur huilen zij zo veel! -, sta de een­za­men en ouderen bij, steun de gewon­den en zieken, bescherm hen die hun vaderland en dier­ba­ren hebben moeten verlaten, troost de ont­moe­dig­den, herstel de hoop.

Wij ver­trouwen U ons leven toe, elke vezel van ons wezen, alles wat we hebben en zijn, voor altijd. Wij wij­den de Kerk aan u toe, zodat zij, als getuige van de liefde van Jezus voor de wereld, een teken van een­dracht, een instru­ment van vrede kan zijn. Wij wij­den onze wereld aan u toe, vooral de lan­den en regio’s die in oorlog zijn.

De gelo­vi­ge mensen noemen u de dageraad van het heil: Moeder, open spleetjes van licht in de nacht van con­flic­ten. Gij, woon­plaats van de Heilige Geest, inspireer wegen van vrede bij de lei­ders van de naties. Gij, Vrouwe van alle volkeren, verzoen uw kin­de­ren, verleid door het kwaad, verblind door macht en haat. Gij, die ieder nabij bent, verklein onze afstan­den. Gij, die medelij­den hebt met allen, leer ons voor anderen te zorgen. Gij, die de teder­heid van de Heer open­baart, maakt ons tot getuigen van zijn troost. Moeder, Gij, Koningin van de Vrede, stort in onze harten de harmonie van God. Amen.

St. Pieters Basiliek, 27 ok­to­ber 2023

Fran­cis­cus

(Deze tekst is goedge­keurd door Z. Em. Kard. Victor Manuel Fernández op 9 ok­to­ber 2024)

Voor een volledige beschrijving van de uitleg, zie de website van bisdom haarlem:

https://www.bisdomhaarlem-amsterdam.nl/index.php?p=news&id=6355